Caxtilahtlahtolli
Nemachiyōtīlli:Kalpoltlahtolli
Caxtilahtlahtolli / Españollahtolli
| ||
---|---|---|
español, castellano | ||
In caxtilahtlahtolli ipan in tlalticpac | ||
Tlanohnotzaliztli | ||
Motlahtoa ipan | Mexico, Colombia, España, Argentina, Peru, Belice, Venezuela, Chile, Ecuador, Cuauhtemallan, Cuba, Domingotlacatlahtohcayotl, Bolivia, Honduras, Cozcatlan, Uruguay, Guinea Tlahcotlalticpac, Nicanahuac, Costa Rica, Puerto Rico, Paraguay, Panama; Tlahtohcayotl in Cepanca, Filipinas, Canada, Marruecos, Gibraltar, Sahara tonalquizatlampa huan Andorra. | |
Tlatectli | 2 (Ethnologue, 2013) | |
Cenyeliztli |
Indoeuropatlahtolli | |
Tlahcuiloliztli | Latintlahtolli | |
Nahuatiltica | ||
Itlahtol ipan | España, Hispanoamerica, Guinea Tlahcotlalticpac, Filipinas huan Sahara Cihuatlampa. | |
Nahuatililli ipal | ASALE | |
Machiyotl | ||
ISO 639-1 | es | |
ISO 639-2 | spa |
Caxtilahtlahtolli nozo españollahtolli, noihqui huehuehcauh caxtillantlahtolli[1] huan españatlahtolli (caxtillāntlahtolcopa español nozo castellano) itoca ce tlahtolli, achcauhtlahtolli ipan España huan occe tlacatiyan itechpahuicpa Tlalticpactli. Ce romatlahtolli ipan Ibero-romatlahtōlli tlaolololli. Ocachi 450,000,000 - 500,000,000 tlacameh camacti inon tlahtolli tlanipa in chinatlahtolli huan inglatlahtolli.
Yolotlahtolli
xikpatlaIn caxtilahtlahtolli nozo castellano itoca, itechpa ipan Caxtilah (Castilla) ipehualiz ca. Ipan nahuatlahtolli itechpa ocatca in inic ce tocaitl in huehcauh mexicah ocaquih in caxtiltecah oquitocah in tlacameh huan intlahtol ipan in tlapeuhtli cahuitl; huan occe caxtiltecah iyuhqui Fray Alonso de Molina iquihcuilo caſtillãtlatolli.
Ipan caxtilahtlahtolli in tocaitl español itech in Iberia tlayacatl latintocayotl ocatca Hispania, omaca in tocayotl Hispaniolus no huel cualli Spaniolus in quihtoznequi hispaniatlahtolton.
Huehcapatlahtoliztli
xikpatlaIn caxtilahtlahtolli ihuehcatlahtoliztli opehua ica in macehualli latintlahtolli ipan in Roma Emperador itlahtohcayo, ipehualiz tlatectli tlahco mictlampa Hispania. Zatepan in Roma Emperador ītlahtohcāyo īhuetziliz īpan in mācuīlpōhualxihuitl V, in latintlahtōlli netlahtoā inōn cahuitl ōcatca in Hispania īcāhuilihtiuh īntzalan in Huehcāuh caxtillāntlahtōlli, pēhualizlti in caxtillāntlahtōlli. Īca in musulmantlācah tlālpolōliztli canahpa in Iberia tlālyacatl, ōmotlahtoah romatlahtōlli īdialectos quitōca mozarabetlahtōlli īpan Al-Ándalus. Ihcuāc īpan in cristiano huēyitlahtohcāyōtl ōtlācatih miac romatlahtōlli dialectos: catalantlahtōlli, aragontlahtōlli, asturialeontlahtōlli, galegoportugallahtōlli īhuān in caxtillāntlahtōlli.
In caxtiltēcatl dialecto ōmopēhua īpan in condado Caxtillah (huitztlāmpa Cantabria īhuān mictlāmpa Burgos), īca vascotlahtōlli īhuān visigodo tlapēuhcāyōtl. In huehcāuh tlahcuilōlli īpan caxtillāntlahtōlli in Cartularios de Valpuesta cah, quimopiya īpan in Santa María de Valpuesta teōcalli, Burgos, cē tlahcuilōlli tlaolōlōlli in tlamachiyōtīlāmatl ōquihcuilo īpan in cahuitl iuhqui in mācuīlpōhualxihuitl IX, tētepotztoca in Glosas Emilianenses in cahuitl in tlamiliztli in mācuīlpōhualxihuitl X ahnozo in pēhualiztli in mācuīlpōhualxihuitl XI, quimopiya īpan in Monasterio de Yuso, San Millán de la Cogolla, La Rioja.
In caxtillāntlahtōlli ōmani canahhpa huitztlāmpa in tlālyacatl cemanqui in tēpēhualiztli īhuān ic in caxtiltēcatl cristianohuēyitlahtohcāyōtl tlacetilia īhuān in īcāmpa dinastías tlacetilia (cetiliztli īca León īhuān Galixia īca Fernando III de Caxtillah, in caxtillahcatl dinastía ītzintiliz īpan in Corona de Aragón īca Fernando I de Aragón ōquihuica canahpa in tlālyacatl tlamiliztli cetiliztli īca in Católico Huēyitlahtohqueh). Īpan in mācuīlpōhualxihuitl in caxtiltēcatl huēyitlahtohcāyōtl in cetiliztli, in Sevilla chāneh Antonio de Nebrija ōnēxtilia īpan Salamanca īGrammatica. In inic cē tlahcuilōmatiliztli ītechpa in tlahtollapēuhcāyōtl[2]. In tlapēuhtli in Ānāhuac ōcatca ihcuāc in tlapēuhtli Granada, ōman in caxtillāntlahtōlli ic in Ānāhuac cemantoc tlālli.
In caxtillāntlahtōlli mochipa ōpiya ahmo neneuhqui tlahtōlli tēl ipiya in neneuhqui tlapēuhcāyōtl latincuātzonyōtl. In ahmo neneuhcayotl īpan in caxtillāntlahtōlli iuhqui occē tlahtōlli, in mātocaliztli īcā occē Ānāhuacatl tlahtōlli, in iuhqui in aimaratlahtōlli, chibchatlahtōlli, avañetlahtōlli, mapuchetlahtōlli, mayatlahtōlli, nāhuatlahtōlli, quechhuatlahtōlli īhuān tainotlahtōlli ōtlālia tlahtōlli īpan in caxtiltēcatl tlahtōlolōlōlli, cequi īpan cequi catyān īhuān occe ipan cemānāhuac tlatequitiliztli.
Ipan España, teonantzin Nantzin Teresa de Ávila huan teopixquetl Juan de la Cruz oamatlacuiloh amoxtli ica caxtilahtlahtolli. Azozan Miguel de Cervantes ōāmatlacuiloh El Ingenioso Hidalgo Don Quixote de la Mancha quemeh inic cē āmoxtli īpampa Caxtillahtōlli. Ipan Yancuic España, Juana de Asbaje huan Juan Ruiz de Alarcón oamatlahcuiloh ocachi amoxtli.
Tlahtolcuepaliztli
xikpatlaTlahtolcuepaliztli | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Acatl | caña | Cozcacuauhtli | cóndor | Metztli | luna | Tepoztototl | avión | Ce | uno |
Ahuacatl | aguacate, palta | Cuahuitl | árbol | Miquiztli | muerte | Tlacatl | hombre | Ome | dos |
Atl | agua | Cuauhtli | águila | Nenetl | muñeca | Tlalli | tierra | Eyi | tres |
Calli | casa, edificio | Ehcatl | aire, viento | Ocelotl | jaguar | Tletl | fuego | Nahui | cuetro |
Chilli | chile, ají | Huehxolotl | pavo | Olin | terremoto | Tochtli | conejo | Macuilli | cinco |
Cihuatl | mujer | Icpalli | silla | Ozomahtli | mono | Tonatiuh | sol | Chicuace | seis |
Cintli | maíz | Itzcuintli | perro | Papalotl | mariposa | Tzopilotl | gallinazo, aura | Chicome | siete |
Cipactli | caimán, cocodrilo | Malinalli | zacatillo | Quiyahuitl | lluvia | Xochitl | flor | Chicueyi | ocho |
Coatl | serpiente, víbora | Matzahtli | piña | Tecpatl | pedernal | Yolotl | corazón | Chicnahui | nueve |
Cuetzpalin | lagarto | Mazatl | venado, ciervo | Teocalli | templo | Zacatl | pasto, paja | Mahtlactli | diez |