Xochihcualli
Zatepan otzyotl,[1] achi mochipa cuetlaxihui in xochitepilolli, in tzicomolmimilli, in xochizhuatl ihuan in tziquizhuatl, zatepan huetzi. In oc in achtapayolli cemmana ic mocuepa in achtli, ihuan momiyaquilia in achtapayolchiuhqui ixquichca yez in xochihcualli.
Ipan cequi tlanelhuatl iuhqui in ayauhcuahuitl, in tlein motenehua xochihcualli in ic mochiuhticah ic ocoyacaololtic[2] in canin quitlalihticah in achtli, yehica inin tlanelhuayotl ahmo achtapayolchiuhcahuah (ahtle achtapayolchiuhqui).
Ma motta in nepapan xochitlacotonyōtl cemmana itloc achtapayolchiuhqui imiyaquiliz. In xochitlalilli ipan clemátide (clematis dioica); ipan manzana in xochitlalilli mopohtia itech achtapayolchiuhqui in quichihua in xochihcualli icualoca.
Xochihcualli in motlapoa in iquin cemahci itamachiuhca netocayotilo dehiscentes; ye iuh in tomatl, in pera, etc.
Noncuah oncah huactli xochihcualli ihuan nacayoh xochihcualli zan achi mochi nacayoh xochihcualli itech pohui indehiscentes.
Intla ticpiyah in yolloxocotl[3] iuhqui neixcuitilli, tiquittaz ipan yehhuatl in itlacotonyo: epicardio (iehuayo); mesocarpio (inacayo); endocarpio (iomiyo) ihuan in achtli (no motenehua pitztli, ic caxtillantlahtolli mihtoa almendra)
XochihcualliXikpatla
Nahuatlahtolli | Ixiptli | Latintlahtolli |
---|---|---|
Ahuacatl | Persea americana | |
Amacapolin | Morus celtidifolia | |
Ayohtli | Cucurbita | |
Capolin | Aronia | |
Ciruela | ||
Chichihualtzapotl | Carica papaya | |
Coatlanxocotl | ||
Cochitzapotl | Casimiroa edulis | |
Eheyotzapotl | Annona muricata | |
Granada | ||
Hicox | Ficus carica | |
Lima | ||
Limon | ||
Mango | ||
Manzana | Malus | |
Matzahtli | Ananas comosus | |
Mazaxocotl | Spondias mombin | |
Melon | ||
Miltomatl | Physalis ixocarpa | |
Naranja | Citrus sinensis | |
Nochtli | Opuntia ficus indica | |
Pera | Pyrus | |
Tetzontzapotl | ||
Texocotl | ||
Toraznoh | Prunus persica | |
Xalxocotl | Psidium guajava | |
Xitomatl | Solanum lycopersicum | |
Xocomecatl | ||
Yolloxocotl | Fragaria | |
Zapalotl | Musa paradisiaca | |
Zoyacapolin | Phoenix dactylifera |