Tochtli

NHE

NCH

NHW

NGU

NLV

NCI

PPL

Tochtli ahnozo tochin (Latintlahtolcopa; Leporidae huan Oryctolagus cuniculus) ce yolcaton aquin ticnequi huactlaneh niman ahueyiac occe cemantoc tlalli. Quinequi in cuauhtlahtli, achpalnahuiltia nequi in cauhtli miactiyotl quipia tlapachoac ihuan xoxochiliztli. Aquin cantin, huan quicatqueh achi miacpan tlalpixcayolco, mazqui ineh yancuiqueh "cuauhmalacatl" ihcon tlaizpopoliz in nanchantochtliyotl.

Tochtli

Tlamatilizneneuhcayotl

Yoliztlahtocayotl:	Yolcatl
Conemecayotl:	Chordata
Tlamaniztli:	Chichini
Tenahuatiliztli:	Lagomorpha
Cenyeliztli:	Leporidae Linneo, 1758
Tlanicenyeliztli:	Oryctolagus

Tocayotl xikpatla

Inon yolcatl huala itocayo itechpahuic huehuehcauh tecpantlahtolli; inahuatlahtolmachiyo Alonso de Molina ihcuiloh tochtli huan Tahtli Bernardino de Sahagún. Nahuatlahtohqueh ihtoah tochtli huan ipampa miacquintin tochtin. Ipan Mexico Teotlalli, Cholulah, Temascaltepec huan Matlatzinco tochtli, ipan Guerrero tlahtohcayotl noihqui tochtli, ompa Tlaxcalah inahuatlahtol quihtoznequi tochi, ompa Morelos tlahtohcayotl tochtle; Occe nahuatlahtolhuan quihtoznequi kwatochin (Veracruz Cuextecapan), Koatochij (Hidalgo Cuextecapan) huan Kuatochi (San Luis Potosí Cuextecapan). Ompa España quipia totochtin, itocayo tlacatiyan Cualcan itech totochtin, icenyeliz latintlahtolcuepa oryctolagus cuniculus.

Occe tlahtolli xikpatla

Otontlahtolli: jua
Quilihuatlahtolli: págu
Yucatecatlahtolli: tʼuʼul

Inacayo xikpatla

Tochtli inacayo.

Tochtli ce tecuani yolcatl ompa cuauhtlahtli. Momatqui nemi ihcuac otlacat intlah itechcopa cenyeliztli.^{[tyml. 1]} Yeppan ic ome ixtelolohtli, hueyic tzontecomatl, quipia ce yacatl, hueyic cacactli ihuan ome hueyic nacaztli; ome xomahtli, quipia ome mahtli. Quipia ce tochcuitlapilli. Inacayo ica iztac, nextic, tliltic, camiltic nozo manchas.

Ce tecuani yolcatl quipia tzonyoh tochehuatl ica suave tochtzontli, icuitlapil tzonyoh huan imahuan tzonyoh.

Itlacual xikpatla

Tochtli tlacua zacatl huan xihuitl. imotlacua noyuhqui icampa dingandan. Ipan tochpixcayotl no tlacachantli, inin chichini onili atl, tlacua cinxinachtli, xihuitl ihuan alfalfa.

Iyoliz xikpatla

Caxtillan tochtli

Miac xihuitl achpocan, ipan tlalli tlen campa itztoyan huecauh totolmeh onenemi ipan cuauhtlah ihuan ixtlahuahcan, in anqui macehualtlacatl otlahtlamac tochtin ipampa tlacualli, zantepan yehuatl nemiltiliaya piomeh huan tlanacayotiaya tomahuac huehxolomeh. Mexicah onamacaqueh ipan tianquiztli in huehxolomeh huan cihuatotoltin.

Ihcuac europanecah oacicoh ompa America tlalli, macehualtlacameh quipiayah yolcameh, in huehxolotl ce hueyi tototl ipampa tlacualli. Hernán Cortés oquinocuepca canahpa Caxtilah ipampa Hueytlahtoani Carlos, quipiaya iacalhuan huehxolomeh, quemeh ce rareza itech yancuic tlalli, yehuatl quitoznequi Las Indias.

Tequichihualiztli xikpatla

Tlacualiztli xikpatla

Tochtli ce yolcatl tlacualo ipan tlacameh, tochnacatl suave, mitzxinoli ica cuahuitl nozo mitztlacua ica tochayoh ipan xoctli.

Tonalpohualli xikpatla

Tonalli tochtli itech mexicatonalpohualli.

In tochtli inic chicueyi tonalli itech hueyi tonalpohualli, noihqui quitoznequi mexicamachiyotonalcopa.^[1]

Inin ca cualli tonalli. In aquin tlacatiya ipan tonalli, cencah motlaelcoltiani, tlatequipanoni, mocuiltononi. Quiz nochipa tlatequiz, mochi quichihua in xochtia.

In tlacatinimeh nican huehuetiz, ilamatiz, quiz in eztli, in yolotl. In Xipe Totec huan Tlahuizcalpanteuctli iteohuan, tlatta huitztlampa.

Zazanilli xikpatla

Pascua tochtli

Metztochtli xikpatla

Ipan Huehuehcauh Mexico Tenochtitlan, catca ce zazanilli itech metztochtli.

Pascua tochtli xikpatla

Ompa Europa ca, in Pascua tochtli,^[2] ce tequiliztli in tonalilhuitl.

Mecayotl xikpatla

Tochtli imecayo ica chichinimeh motenehua tochtin latintlahtoltica leporidae ce tlamatilizneneuhcayotl quihto icel tochtzin, quipia ohcequin totochtin cenca cercanos mah Lepus - cihtli, Lepus arcticus – iztaccihtli huan Oryctolagus cuniculus – Caxtillan tochtli.