|
#REDIRECT [[Altepetl Mexihco]]
{{Cualli tlahcuilolli}}
{{Ahcopa}}
{{P2|[[Mexkoaltepetl|NCH]]}}
{{P1|[[{{PAGENAME}}|NCI]]}}
{{Tlani}}
{{Tlacatiyan ixeliuhca
| Tlacatiyan ixeliuhca = Altepetl
| Tocaitl = Mexihco
| Chantocaitl = Ciudad de México
| Pamitl =
| Chimalli = Coat of arms of Mexico City, Mexico.svg
| Tlalmachiyotl = Mexico map, MX-DIF.svg
| Lema = Muy noble e insigne, muy leal e imperial.
| Tlacatiyan = {{MEX}}
| Tecuacan =
| Hueyaltepetl =
| Ixtentli = 22,499.95
| Tlaixpayotl = 25
| Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O
| Tepenelihuahcapanca = [[Axochco]]
| Metros = 4,418
| Chanehqueh = 37,253,956
| CampaChanequeh = 1
| Pozahuacayotl = 663
| CampaDensidad = 11
| IDH = 0.958
| CampaIDH = 10
| PIB = 1.812.968
| PPC = 42,325
| Tzintiliztli = [[Tlachiucnāuhti 9]], [[1850]]
| CampaCreacion = 31
| Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]]</br>[[Nahuatlahtolli]]</br>[[Mixtecatlahtolli]]</br>[[Otontlahtolli]]</br>[[Mazātēcatlahtōlli]]</br>[[Mazahuahtlahtolli]]
| Tepachoani = Claudia Sheinbaum
| Teuctlahtoqueh = 3
| Tequichihuanih = 65
| Tlacatocaitl = Tenochcatl
| Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]]
| Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]]
| UTC = [[UTC]]-6
| USPS =
| CodigoISO = MX-DF
| Matlatzalan = www.df.gob.mx
}}
'''Altepetl Mexihco''' ({{es2}} ''Ciudad de México''; {{ot2}} ''Hnini M'onda''; {{maz2}} ''Jñiñi B'onro''; {{mix2}} ''Ñuu Ko'yo'') ca in [[Mexihco|Mexihco Tlacetililli Tlahtohcayotl]] itecuacan. Itoca in achi [[Altepenanyotl Mexihco]] ipan [[Mexihco|Mexihco Tlacetililli Tlahtohcayotl]], Altepetl Mexihco ahciqui in '''Mexihco Tecuacan''', in [[Tlahtohcayotl Mexihco]] ihuan in tlahtohcayotl [[Hidalgo]].
Mexihco inic ome hueyic [[altepetl]] ompa [[Tlalticpac]] cah, auh in altepetl ica ocachi caxtillahtohqueh, ihuan ocachi macehualchanehqueh nican cah.
== Tlaltocaitl ==<!--Toponimia-->
[[Īxiptli:Tenochtitlan Glyph ZP.svg|thumb|left|120px|Mēxihco Tenochtitlan ialtepemachiyo.]]
"Mexihco" quitoznehqui "Mexihtli" ahnozo "Mexihtin" ihuan "-co" zanyeno campa. Quilmach ce [[Aztlān|aztecatl]] [[yaoquizqui]] in ompa Chicomoztoc. Ahnozo, occequintin quihtoa cah zanyeno [[Metztli]] [[xictli|ixic]], auh ipampa oncan motoca "Mexihco".
Axcan Caxtillahtolcopa mohcuiloa "Altepetl Mexihco" iuhqui ''Ciudad de México''.
Occequin macehuallahtolcopa motenehua;
* [[Mixtecatlahtolli]]: ''Ñuu Ko'yo''
* [[Mazahuahtlahtolli]]: ''Jñiñi B'onro''
* [[Otontlahtolli]]: ''Hnini M'onda''
Huehcauhtica motenehua in '''Calpolli Tlahtoloyan''' (caxtillantlahtolcopa: ''Distrito Federal'') catca ihtoa inin altepetl canahpa 2014 ihcuac ce congreso quitoznequi ''Tlahtocayotl Altepetl Mexihco''.
== Tlalcemanahuayotl ==<!--Geografía-->
[[Īxiptli:Cumbres_del_Ajusco.jpg|200px|thumb|left|In tepetl [[Axochco]].]]
'''Altepetl Mexihco''' itoca [[Mexihco]] [[tecuacan|itecuacan]]. Altepetl Mexihco tlatēctli in tlahcopampa in [[Mexihco]] tlacatiyan. Cuaxochtia in mictlampa ica in [[Tlahtohcayotl Mexihco]] ihuan huitztlampa tlahtohcayotl [[Morelos]]. Quipiya 1,479 km² in tlahtohcayotentli in mohtlamantiliah ipan cempohualmatlahtli omome: in huitztlampa in [[Tepehuahcan Chichinauhtzin]], noihqui [[Apanco Xochimilco]] ihuan in hueyi tepetl [[Axochco]] ica 3930 m. tliltetl ocachi cuauhuic ipan Mexihco Calpolli Tlahtoloyan, in ompa mictlampa Tepehuahcan Guadalupe; ihuan in tlapcopa in [[Ixtlahuahcan Mexihco]] ihuan in centettihuitz in [[Sierra Nevada]]. In tlacatiyan itlaixpayo 5 375 m.
Huehuehcauhtica nican, quipiaya ce hueyatezcatl quitoznequi Atezcatl Tetzcoco ica nauhcoyonqui, in ocachi cuauhtic catca Atezcatl Xochimilco, occequin, Atezcatl Tetzcoco ihuan xocoyoc Atezcatl Tzompanco catca. Tlalhuacticpac omitztlaquetz in Altepenanyotl Mexihco.
=== Yolcatiliztli ===
No xiquitta Mexihcah totomeh quemeh [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], ahnozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[cuechcoatl]], [[ayotochtli]], [[axolotl]], [[zacatochin]] ihuan occequintin.
== Huehcapatlahtolyotl ==<!--Historia-->
[[Īxiptli:Fundacion Mexico.jpg|thumb|left|150px|Amoxtli Mendocino ihuan in īāltepētlacauh.]]
In [[Ānāhuac Tlahuelmayān]] ōchantiaya īpan [[Huēhuetlācatl|huēhuetlācah]] in ītōcā [[tlācatl Tepeixpan]]. Huēhuehtlācah [[Neandertal]].
In Achto tlācah īpan in Ānahuac, in cuicuilcah cana huitztlampa catca, yehuan otlachiuh ce yohualtic tzacualli motocayotica Cuicuilco, ihcuah ce tletepetl motenehua Xictli otzatz ihuan tleatoyatl cubrió in āltepētl.
=== Altepetzintiliztli ===
[[Aztlān|Aztēcah]] ōāltepētlaniah [[Mēxihco Tenōchtitlan]], āltepētzīntiliztli [[18 ic ēyi mētztli]], [[1325]] {{2casa}} cē ānepantlālpan [[ātēzcatl Mētztli īapan]]. In āltepētl cah azqui ōmpōlōah ihcuāc [[Caxtillān|caxtiltēcah]] tēpēhuanih ōhuāllāh, īpan [[1519]] {{1caña}} auhoc [[1521]] {{3casa}} xihuitl. Īpan [[1524]] {{6casa}} xihuitl, in caxtiltēcah quiāltepētlaniah "municipalidad" Āltepētl Mēxihco, ītōcā "México Tenustitlan", auh, īpan [[1585]] {{2casa}} xihuitl "Ciudad de México".<ref>{{cite web|url=http://www.df.gob.mx/ciudad/historia/3.html|title=Āltepētl Mēxihco ītlahtōllō|accessday=[[16 ic ōme mētztli]]|accessyear=[[2007]]}}</ref>
Īpampa huēyi zahuatl, ōmomiquilitzino in tlahtoāni Cuitlahuactzin. Quinihcuāc, ōmotlahtōcatlalitzino [[Cuauhtēmoc]] iuh intlahtōcatzin Mēxihco Tenōchtitlan.
In caxtiltēcah tēpēhuanih ōquixitiniah Mēxihcah īpan [[Tlachicuēyi 13]], [[1521]] {{3casa}} xihuitl.
=== Macuilpohualxihuitl XIX ===
[[File:Battle of Chapultepec.jpg|right|200px|thumb|In [[Batalla de Chapultepec]] in ompa Āltepētl Mēxihco (xiuhpan 1847).]]
Zatepan in tetlahtlacollazaliztli<ref>In tlahtolli ''tetlahtlacollazaliztli'', tlatolcueptli ica españatlahtolli itech nahuatlahtolli, quinezcayotia ''independencia'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtlacollaza, nite-'' ihuan itech in tlahtolli ''tlahtlacolli'' ca quihtoznequi ''traba'', ''falta'', ''impedimento'', ''obstáculo'', ''carga'', ''vicio'' nozo ''pecado'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 662, amoxchihualiztli inic 1988).</ref> , in Āltepētl Mēxihco catca icua del [[Estado de México]]. Ipan [[18 de noviembre]] [[1824]] in Congreso otlachiuhquihtoznequi ce calpōlli tlahtōlōyān, xomolli<ref>Ica españatlahtolli ''xomolli'' quinezcayotia ''punto'', ''parte'', ''rincón'' nozo ''lugar'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 779, amoxchihualiztli inic 1988).</ref> ca quicelizquia in huelitiliztli nenechicolizotl. In tlalli<ref>Nican in tlahtolli ''tlalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''suelo'', ''territorio'', ''tierra'', ''área'', ''zona'' ihuan in tlahtolli ''milli'' quinezcayotia ''campo'', ''tierra'', ''finca'', ''hacienda'' nozo ''posesión'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ihixtli 601 ihuan 276, amoxchihualiztli inic 1988).</ref> del Distrito Federal omochiuh ica Āltepētl Mēxihco ihuan occequin chicuace altepecalpolli: [[Tacuba]], [[Tacubaya]], [[Azcapotzalco]] ihuan [[Mixcoac]] xiuhpan [[20 de febrero]] [[1837]].
=== Macuilpohualxihuitl XX ===
[[Mēxihcatl Icnīuhyāōyōtl]] ōmopēuh īpan [[1910]] {{2conejo}} auh ōquitlami [[1917]] {{9casa}} xiuhpan.
Zātēpan īpan [[Tlachiucnāuhti 19]], [[1985]] {{12casa}} ōquichīuh in [[1985 Mēxihco tlālollīniliztli|huēyi tlālollīniliztli]]. Ōhuetz huēyi cacaltin īhuān miaquīntīn tlācah ōmicqueh.
=== Macuilpohualxihuitl XXI ===
In achcauhtepachoani īpan Āltepētl Mēxihco, [[Marcelo Ebrard]] cah īhuīcpa [[2006]] {{7conejo}} xihuitl.
== Chicahualiztli ihuan tepacholiztli ==
[[Īxiptli:Antiguo Palacio del Ayuntamiento - 3.jpg|thumbnail|200px|right|Tecpan Altepetl Mexihco.]]
Altepetl Mexihco ca xeluihca 15 ixiptlahyotiliztli, iteiquini Miguel Mancera motenehua caxtillantlahtolcopa ''jefe de gobierno''.
{| class="wikitable"
|- align=center style="background:#d8edff"
!Teitquini!!Cahuitl
|-
| Rosario Robles || 2003-2006
|-
| Andres Manuel López Obrador || 2006-2009
|-
| Marcelo Luis Ebrard Casaubón || 2009-2012
|-
| Miguel Mancera || 2012-2016
|}
=== Altepetl Mexihco ixeliuhca ===
<div align=center>
{| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=600px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e text-align:left;clear:all; margin-left:3px; font-size:90%"
|colspan=4 style="background:#black; color:white; font-size:120%" align=center bgcolor="black"|'''Altepetl Mexihco ixeliuhca'''
|-
|rowspan=20 align=center valign=center bgcolor="white" | [[Īxiptli:MX-DF-División política.png|center|300px]]
|-
| style="background:#e9e9e9;" align=center | '''Ixiptlahyotiliztli'''
| style="background:#e9e9e9;" align=center | '''Chanehqueh (2010)'''
| style="background:#e9e9e9;" align=center | '''Tlaixpayotl (km²)'''
|- bgcolor="#f0f0f0"
|'''Altepetl Mexihco'''
| align="right" |
| align="right" |'''1.479'''
|-
| [[Álvaro Obregón (īxiptlahyōtiliztli)|Álvaro Obregón]]
| align="right" | 727 034
| align="right" | 96,17
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Āzcapōtzalco]]
| align="right" | 414 711
| align="right" | 33,66
|-
| [[Benito Juárez (īxiptlahyōtiliztli)|Benito Juárez]]
| align="right" | 385 439
| align="right" | 26,63
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Coyōhuahcān]]
| align="right" | 620 416
| align="right" | 54,4
|-
| [[Cuauhxīmalpan Morelos|Cuauhxīmalpan]]
| align="right" | 186 391
| align="right" | 74,58
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Cuāuhtemōc (īxiptlahyōtiliztli)|Cuāuhtemōc]]
| align="right" | 531 831
| align="right" | 32,4
|-
| [[Gustavo A. Madero (īxiptlahyōtiliztli)|Gustavo A. Madero]]
| align="right" | 1 185 772
| align="right" | 94,07
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Iztacalco]]
| align="right" | 384 326
| align="right" | 23,3
|-
| [[Iztapalāpan]]
| align="right" | 1 815 786
| align="right" | 117,00
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Magdalena Contreras]]
| align="right" | 239 086
| align="right" | 74,58
|-
| [[Miguel Hidalgo (īxiptlahyōtiliztli)|Miguel Hidalgo]]
| align="right" | 372 889
| align="right" | 46,99
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Mīlpan Tlacpac]]
| align="right" | 130 582
| align="right" | 228,41
|-
| [[Tlāhuac]]
| align="right" | 360 265
| align="right" | 85,34
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Tlālpan]]
| align="right" | 650 567
| align="right" | 340,07
|-
| [[Venustiano Carranza (īxiptlahyōtiliztli)|Vesnustiano Carranza]]
| align="right" | 430 978
| align="right" | 33,40
|- bgcolor="#f0f0f0"
| [[Xōchimīlco]]
| align="right" | 415 007
| align="right" | 118,00
|-
|}
</div>
== Tequitiliztli ==<!--Economia-->
[[Īxiptli:Mexico City-11.jpg|thumbnail|200px|right|Altepetl Mexihco.]]
Altepetl Mexihco, ce altepeticpac ica hueyic tequiyotl ipan tlacatiyan Mexihco. Occequintin mēxihcah huēyi tequipanoltin in tlalpixcayōtl īhuīpan [[cintli]], [[tlālcacahuatl]], [[āhuacatl]], [[chayohtli]], [[chīlli]], [[nohpalli]], [[ochonetli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nōhuān [[pitzopixcayōtl]], [[tōtōlpixcayōtl]], [[ichcapixcayōtl]], [[cahuayōpixcayōtl]], [[cuacuepixcayōtl]], [[tentzonpixcayōtl]], [[pipiyolpixcayōtl]], īnōmpan [[coyonimatiliztli]].
Āltepētl Mēxihco cē tequiyōtl īpan Ixachitlan ītech temocpan. In yacaticac tequiyotl in [[ahuicyaniliztli]] ic cualli yeyantli īpan itentli Mediterraneo Hueyatl. In [[Santa Fe]] hueyic centro financiero.
== Chanehmatiliztli ==
[[Īxiptli:Zona Metropolitana de México.svg|thumb|200px|left|Āltepētl Mēxihco īhuēyāltepētini tlacāuhtli.]]
In Āltepētl Mēxihco quipiya cē tlaltentli 749,11 km² īhuān ce tlacaliztli itechcopa 12.392 chanehqueh (Censo INE xihuitl 2002), īca 1,4% īpan nicān región īhuān cē densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuah cah (76,33%) īhuān 6.440 tlācah cah (51,97%). Cē 23,67% (2.933 chaneh.) in tlācamilqueh, īhuān cē 76,33% (9.459 chaneh.) in āltepētlācah
=== Altepetl Mexihco itlahtolhuan ===
In ahmo cah nahuatīllahtōlli Mēxihco. Caxtillāntlahtōlli tēl, motlahtoa iuh ''[[de facto]]'' āchcāuhtlahtōlli auh 92% chānehqueh quitlahtoah. Huēynahuatīlli īhuīc Mācēhuallahtōltin tēl, piya mochīntīn mācēhuallahtōltin motlahtoa Mēxihco, īhuīc tleinzāzo chānehqueh tlapōhualli, cualli iuhquin Caxtillāntlahtōlli canah motlahtoa auh mācēhualtin hueliti ihcuiloa achcauhtlahcuilōlli īntlahtōlcopa. Caxtillahtōltica, nahuatīlli tōcā -achi 60 tlahtōltin- tlācatiyān tlahtōltin. Inīn piya mochīntīn Ixachitēcah tlahtōltin tleinzāzo chīhualiztli; quitōznehqui, piya nō ahmācēhualtin Mēxihco. Ic, Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas piya [[Quicaputlahtōlli]] ōquichīuh īhuīcpa TCI, Mēxihco icpiya ixachi Caxtillāntlahtōqueh īca ōmpa tlahtōlqueh tlein ōnto Caxtillāntlahtōlli tlācatiyān, auh ica ⅓ mochi Caxtillāntlahtohqueh Cemānāhuac.
In tlahtōlli motlahtoa īpan Mēxihco cah [[Nāhuatlahtōlli]], [[Yucatēcatl mayatlahtōlli|Mayatlahtōlli]], [[Mixtēcatlahtōlli]], [[Tzapotēcatlahtōlli]], [[Otontlahtōlli]], [[Mazāhuahtlahtōlli]], [[Michhuahcatlahtōlli]] īhuān occequīntīn. Occequīntīn [[Europan]] tlahtōlli [[Inglatlahtōlli]], [[Yidishtlahtōlli]], [[Alemantlahtōlli]], [[Franciatlahtōlli]], [[Catalantlahtōlli]], [[Galiciatlahtōlli]] īhuān [[Rumanitlahtōlli]].
===Neltococayotl===<!--Religión-->
[[File:Zocalo cathedral.jpg|thumb|right|200px|Hueyiteopan itech Āltepētl Mēxihco.]]
Cuix yectel xihuitl, in achtocaxtiltoc tlācatl neltoquiztia īpan īcel [[teōtl]] tlachīhuani cemānāhuatl motenehua [[Ōmeteōtl]] ahnōzo Moyocoyani, mayātlācah motōcāyotia K’uh ītech occequīntīn ītōcāhuān.
Huēhuehmēxihcatl teōneltococāyōtl poliuhqui cenca iciuhcac catca īpampa [[catolicismo romano]], mācēhualtin ahmō ōneltoqui mochololih canahpa ohuitepētitlān īhuān occequīntīn tlaihiyōhuatilocque zannō ''Santo Oficio'' ([[Caxtillān Atlācayōtl]]). Ihcuāc caxtiltēcah ōmpēhua mā xicristiania canah mācēhualtzintin zan motlamati Catolico teōneltococāyōtl quēmeh cristianoyōtl, mātēl in teōpixqueh tlamatizqiazque tlein ōyeyah occequīntīn cristianomeh ītōcā ''lutero tlalnetoqui'' in ompa Mixcoac, ''ortodoxo tlalnetoqui'' in ompa Peñón de los Baños, īhuān inglatlālpantlalnetoqui ompa Polanco.
Axcan inonqueh calpolli itech '''Mahomayōtl''', '''judioyōtl''' in ponpa Polanco, Huehuehcauh Altepetl Mexihco īhuān '''cristianoyōtl''' īhuīcpa huēytlahtōlāmoxtli īpal [[Fray Alonso de Molina]], yeh ōquihcuilo ''Iudioyotl'' nozo ''Iudiocayotl'', ''Mahomayotl'' auh ''Christianoyotl''.
== Tequichihualiztli ==<!--Cultura-->
[[Īxiptli:Palacio de Bellas Artes.jpg|thumb|200px|Tecpan Bellas Artes.]]
[[Īxiptli:ProcessionNiñopa12.JPG|thumb|right|200px|Mihtohtli "Chinelo".]]
Altepetl Mexihco ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli īpan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Tlahtohcayotl Mexihco; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualcayotl, macehualmihtotiztli, macehuallahtoliztli.
=== Macehuallotl ===<!--Folklore-->
Āltepētl Mēxihco cē āltepētl īcan mochi tlacuicuiliztli īpan Centlālticpac quihto Tlatquicayōtl īpan Tlachīuhcāyōtl īpan Mexihco; ixquich tlamatocac tōltēcayōtl in ōmpa Mexihco huitztlāmpa, yōliztli īpan ahmo tlamatocac tlachīhualiztli iuhqui tlacuālcāyōtl, mācēhualmihtotiztli, mācēhuallahtolloliztli.
In mitohtli, cē mihtotli īpan Xochimilco, tlācah īhuān cihuah mihtōtia tlanāhuahquez zan cen cuīcayōtl īca mecahuehuetl, panhuahuetl īhuān tlapitzalli.
In yohuālmitohtli "Chinelo", ilhuitl īpan huēyāithualli Xochimilco iteopan.
=== Tlatzohtzonaliztli ===<!--Música-->
Miac [[tlatzohtzonaliztli]] cah inin altepemeh iuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] ahnozo [[tlātlamantic cuīcayōtl|tlatlamantic]].
== Momotlalcayotl ==
In momotlalcayotl ipan Altepetl Mexihco cah ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl.
Altepetl Mexihco oquipiya cemanahuac tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, windsurf, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan, Fórmula 1 ihuan quiquiuhpatoltiliztli.
== Icniuhcayo Altepetl ==
Altepetl Mexihco ca icniuhcayotl ica ininqueh altepetl.
<center>
{| class="wikitable" style="text-align:center; background:white; width:55%;"
|- style="color:white;"
!style="background:#659ec7;"|Altepetl
!style="background:#659ec7;"|Tliltetl
!style="background:#659ec7;"|Tlacatiyan
!style="background:#659ec7;"|Xihuitl
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Los Angeles]]
|[[California]]
|{{USA}}
|1969
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Nagoya]]
|[[Aichi]]
|{{JPN}}
|1978
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[San Salvador]]
|[[San Salvador]]
|{{SLV}}
|1979
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Madrid]]
|[[Madrid]]
|{{ESP}}
|1983
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Cuzco]]
|[[Mérida (estado)|Cuzco]]
|{{PER}}
|1987
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Berlin]]
|[[Berlin]]
|{{DEU}}
|1993
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Seul]]
|[[Seul]]
|{{KOR}}
|1993
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[La Ahuana]]
|[[La Ahuana]]
|{{CUB}}
|1997
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Altepetl Cuauhtemallan]]
|[[Cuauhtemallan]]
|{{GTM}}
|1998
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Dolores Hidalgo]]
|[[Guanajuato]]
|{{MEX}}
|2008
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Cádiz]]
|[[Andalucia]]
|{{ESP}}
|2009
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Pequin]]
|[[Pequin]]
|{{CHN}}
|2009
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Estambul]]
|[[Estambul]]
|{{TUR}}
|2010
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[Rosario, Argentina|Rosario]]
|[[Santa Fe]]
|{{ARG}}
|2010
|-
!style="background:lemonchiffon;"|[[São Paulo]]
|[[São Paulo (tlahtohcāyōtl)|São Paulo]]
|{{BRA}}
|2011
|}
</center>
== No xiquitta ==
* [[Miguel Ángel Mancera]]
* [[Altepenanyotl Mexihco]]
== Amoxtiliztli ==
* ''García Escamilla, Enrique, ''Historia de México'' (Mexihco ihuehcapatlahtolyo), tlahcuilohua nahuatlahtolli ihuan {{es2}} , otepoztlahcuiloc ipan [[Altepetl Mexihco]], Plaza y Valdés Editores, [[1991]].''
== Toquiliztequitl ==<!--Referencias-->
<references/>
== {{links}} ==
{{wiktionary}}
{{Commons|Ciudad de México|Altepetl Mexihco}}
* {{esmx}} - [http://www.df.gob.mx Mēxihco Tēcuācān achcauhzāzanilli]
* {{esmx}} - [http://www.unam.mx Universidad Nacional Autónoma de México achcauhzāzanilli]
* {{esmx}} - [http://www.ipn.mx Instituto Politécnico Nacional achcauhzāzanilli]
* {{esmx}} - [http://www.uam.mxUniversidad Autónoma Metropolitana achcauhzāzanilli]
{{Mexihco}}
[[Neneuhcāyōtl:Tlacatiyancopa tecuacan]]
[[Neneuhcāyōtl:Mēxihco]]
| 