|
[[Īxiptli:Hidalgo de José Clemente Orozco.JPG|250px|thumb|[[Miguel Hidalgo y Costilla]], nō nōtzalomotēnēhua iuhquiniuh in Tlācatiyān Tahtli]]
In '''Mēxihco Tlācaxoxouhcāyōtl''' ({{es2}} ''Independencia de México'') ōcatca cē āltepēyōtl īhuān tlācah hualomochīhualiztli tlapachihuītilo yāōtilizca, in tlein ōtlan in caxtillāntēpacholiztli īpan in [[Yancuīc Caxtillān]] tlālli. In yāōyōtl īpampa in [[Mēxihco]] tlācaxoxouhcāyōtl ōman īxquichca in [[Dolores Hidalgo|Dolores TzahtzilitliTzahtziliztli]], in [[16 Tlachiucnāuhtitlachiucnāuhti]] [[1810]] ({{xiuhpōhualli|año=1810}}), zan in ōcalac [[Ejército Trigarante]] īpan in [[Āltepētl Mēxihco]] in [[27 Tlachiucnāuhtitlachiucnāuhti]] [[1821]] ({{xiuhpōhualli|año=1821}}).
== Tlahtōllōtl ==
In [[yohualtzinco]] in [[Tlachiucnāuhti 16]]<ref>[[Porfirio Díaz]] ōpatlac inīn tōnalli iniuhqui ītlācatōnal, [[Tlachiucnāuhti 15]] īpan [[1894]]. Cualli tōnalli ōcatcah [[Tlachiucnāuhtitlachiucnāuhti 16]] auh [[Tlachiucnāuhti 17|17]]</ref> in [[1810]] {{6conejo}} xihuitl, ōmpēuh Mēxihco huēyi tēmāquīxtilizyāōyōtl, ihcuāc in teōpixqui [[Miguel Hidalgo]] ōquinnōtz in tlācah in oncān teōcalpan motōcāyōtia [[Dolores Hidalgo|Dolores]] īpan in huehcāuh Intendencia de [[Guanajuato]]. In caxtiltēcah zan nō ihcuāc ōquitlāliahqueh in tecuhtli in ītōcā [[Francisco Xavier Venegas]] iuhquin yancuīc tlahtōcateixiptlah īpan in [[Yancuīc Caxtillān]].
In teōpixqui [[José María Morelos y Pavón]] inic Michhuahcān; ōtetōcac in yāōtl ihcuāc catca ōnicmatic Miguel Hidalgo īhuān yehhuātl mictlalo [[Chihuahuac]] īpan [[Tlachicōnti 30 tlachicōnti]], [[1811]] {{7caña}}; āuh īpan [[1815]] {{11caña}} xihuitl teōpixqui José María Morelos mictlalo [[Ehēcatepēc]].
Īpan [[1816]] {{12ped}} xihuitl, quitlalique iuh tlahtōcāteixiptlatzintli nicān [[Yancuīc Caxtillān]] teuctli in ītōcā [[Juan Ruiz de Apodaca]], nōhuān īximacho iuhquin Mazatontli teuctlahtoāni.
Īpan [[1818]] {{1conejo}} xihuitl, [[Vicente Guerrero]] ōtetōcac īpan [[Yancuīc Caxtillān]] tlayaotiuh īca caxtiltēcah, yehhuātl catca ōnicmatic īpan atenco [[Cuauhtolco]], [[Huāxyacac]].
In [[Tlachicnāuhti 27 tlachicnāuhti]], [[1821]] xiuhpan, ōcalacque Āltepētl Mēxihco [[Agustín de Iturbide]] īhuān īyāōquizcahuan. Iuh omochiuh ītemaquixtiliz in [[Yancuīc Caxtillān]] in īhuīcpa Huēhue [[Caxtillān]], [[Europan]]co. Īca ītōcā Agustín Inic Cē, inīn xiuhpan motlahtohcātlaliā Iturbide huēyi tlahtoāni in īpan ixquich Mēxihco ahnozo huēhuetlahtohcāyōtl in [[Ānāhuac]].
== Nō xiquitta ==
| 