Momotlaliztli ipan Mexihco

Inin tlahcuilolli nozo tlahtoliztli cenca tepitzin. Ce ahnozo miaquintin huiquipediatequitqueh tequipanoah ipampa ce cualli tlahcuilolli.

Nemachiyōtīlli:Toquiliztequitl In ōme huēy teachcauh Momotlalcāyōmeh īpan Mēxihco cāteh neicxitapayōlhuiliztli auh māīxnāmiquiliztli.

Huehuecauh Mexico Xikpatla

Ōllamaliztli Xikpatla

 
Ōllamaliztli tlachtli

In ōllamaliztli (Caxtillāntlahtōlli: Juego de pelota) ōcatcā huēyi cāmpeca pampa in huēhueh mēxihcah, 1400 a.X. ye cuēl. In ōllamatiani tzīncuālcahuiā in ōlli pampa quitlacalaquiā īpan in tlayahualli. In ōllamaliztli īnahuatīltin cā ahahcicācahquihuac.

Ulama Xikpatla

 

In Ulama cā cē ōllamaliztli yancuīc yōhcatiliztli.[1] occencah matotopehuialo īpan Sinaloa.

Mixtēcah ōlli Xikpatla

In Mixtēcah ōlli (Caxtillāntlahtōlli: Pelota mixteca) cā cē tenis ixiuhqui ica cē mayehuatl.

Michhuahcān ōlli Xikpatla

 
Michhuahcān ōlli

In Michhuahcān ōlli (Michhuahcatlahtōlli: Uárukua Ch'anakua Caxtillāntlahtōlli: Pelota purépecha), mācuīltin ōllihuiantin quicuauhhuiāh cē ichcāōlli (zapandukua) ica in uarhúkua, pampa tlaitqui ipan in tenamiquini calīxtli[2].

Chochololtiliztli ica tlalichticcōlli Xikpatla

In Chochololtiliztli[3] ica tlalichticcōlli (Caxtillāntlahtōlli: Rebote a Mano con Pelota Dura)

Ōltlalochtia Xikpatla

Rarámuri tlacah momotlalcāyōtl, in ōllitlalochtia (Raramuritlahtōlli: Rarajipuami Caxtillāntlahtōlli: Carrera de Bola)

Yancuīc Caxtillān īmomotlalcāyōmeh Xikpatla

Charrería Xikpatla

 
Charrería

In charrería, quitlahuālcuilo pampa in caxtiltēcah. In mēxihcatl charro (cahuāyoh pāncuatlehqui),

Tlaminohuac[4] Xikpatla

Olōchtli momotlalcāyōmeh Xikpatla

Neicxitapayolhuiliztli Xikpatla

Cē tlacatl momotlalcāyōmeh Xikpatla

Olimpicayoh neāhuiltiliztli Xikpatla

Tlahtōlcaquiliztilōni Xikpatla

  1. Yōhcatiliztli: forma, propiedad, manera de ser (Simeon).
  2. Tenamiquini calīxtli: La puerta (meta) del contrario.
  3. Botar la pelota (Molina).
  4. Corrida de toros (Zapata y Mendoza).