Cuauhtemallan
Cuauhtemallan (caxtillantlahtolcopa: Guatemala /gwateˈmala/ ) iachcauhtoca Tlahtohcayotl Cuauhtemallan (caxtillantlahtolcopa: República de Guatemala), tlacatiyan tlatectli Tlahco America, ipan in cihuatlampa, in hueyi inemiliz oquichiuhqueh in mayacayotl huan in Virreinato Yancuic España; no quipia in Altepetl Cuauhtemallan, tlapanahuia America ica ocachi 17 millones chenehqueh..[1]
Tlahtohcayotl Cuauhtemallan República de Guatemala | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Cuaxochtia in mictlampa ica Mexico, in huitztlampa ica Cozcatlan huan in Pacífico ailhuicatl huan in iquizayampa ica Belice, in Caribe hueyatl huan Honduras.
TlaltocayotlXikpatla
In tlaxcaltecah, in aquihqueh oquinehnemi ica Pedro de Alvarado, oquitocaitihqueh inin tlalli iyuhqui Cuauhtemallan, ipampa in nahuatlahtoliztli itech Quiché in tlen quihtoznequi Cuauhtemalli no miac cuahuitl. Cuauhtemallan catca ce tzacualco moihtoa .
Ohcequin macehuallahtolliXikpatla
- quichetlahtolli: Watemala
HuehcapatlahtoliztliXikpatla
In achtopa chānehqueh in tlein ōnenqueh īpan inīn tlālli ōcatca in mayatlācah īpan xihuitl 2000 a.C. oc ye in caxtiltēcah ōhuāllahqueh in Cuauhtēmallān. Ītlahtōllo moxelhuia īpan ēyi cahuitl: preclásico, clásico īhuān postclásico. In cahuipan clásico inīn āltepētiliztli ōxōchicuepōn īpan in yehyecōlmatiliztli īhuān in tōltēcayōtl. Tēl in achto tlācatiyān ōmelahuac cahuipan in caxtiltēcah, īhuān āxcān āltepētlāliah in tlālli. Miac clásicas huēyi mayaāltepētl ōquintlālcahuiqueh ahmo huehca in xihuitl 1000 a.C.. In postclásico tlahtohcāyōtl īpan in tlahco tlālli -iuhqui in quiché tlahtohcāyotl Q'umarkaj (Otlatlān)- tēl, xōchicuepōnyah īxquich in tlālpoloāni Pedro de Alvarado in xihuitl 1523 īhuān 1527 ītzalan.
In Cuauhtēmallān ahco tlālli tlācah, iuhqui in cakchiquellācah, in mantlācah, in quichetlācah īhuān tzutujillācah īhuān in quekchitlācah īpan in tlani tlālli mictlāmpa Cuauhtēmallān oc tlachīhuah cē tāchcāuh tlācaolōlōlli ītech in cuauhtēmaltēcah.
Inīn tlālpan huēyi tlācatlachīhuayōtl ītechcopa tōltēcāyōtl īhuān yehyecōlmatiliztli, iuhqui in calmanayōtl, āmoxtlahcuilōliztlil, tlapōhuallōtl, ilhuicamatiliztli, tlahcuilōliztli, tetlahcuilōliztli īhuān Tlachīhuamatilizzōtl. In mayatlācah ōquinquetzqueh huēyi āltepētl in cāhuitl Preclásico iuhquie in huēhuēāltepētl īpan San Bartolo, Cival, Nakbé, El Mirador, Uaxactún, Tikal, Ceibal, Río Azul, Yaxhá, Dos Pilas, Cancuén, Machaquilá, Aguateca īhuān Kaminal Juyú īhuān Abaj Takalik, inīn tlacuitlapilohuah ahmo huehca in ilhuicatl Pacífico.
Caxtillān ōtlapachouh Huēyitlahtocāyōtl Cuauhtēmallān in xihuitl 1821 īhuān quipiya īcelcatiyo īhuicpa Yancuīc Caxtillān in xiuhpan 1838.
TlalticpacmatiliztliXikpatla
Cuaxochtia canahpa mictlampa ica Mexico, canahpa icalaquitlampa ica Ailhuicatl Pacífico, canahpa huitztlampa ica Cozcatlan; canahpa iquizayampa ica Honduras, in noihquin canahpa Belice huan Mar Caribe. In tlacatiyan quipiya 2.780.400 Km2 itechpahuic tlaixpayotl, noihqui quipiya 11,122 km itech hueyatenco.
YoliztliXikpatla
Cuauhtemallan iyoliz hueyi, quipiya occequin climas, ce tlacatiyan iquiyauhtlal. Nican quipiya hueyic tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa pampas, quipiya hueyatl ihuan hueyi atoyatl.
Nican Cuauhtemallan quipiya cuauhtontli diferentes, quemeh ahuatl, cuanacaxochitl, pochotl, copalcuahuitl, teonochtli, nohpalli, tzaponochtli, metl huan occequin.
No xiquitta Cuauhtemallan quipiya totomeh quemeh quecholtotol, cochotl, tlecuauhtli, quetzaltototl, noihqui quipiya yolcameh chichinimeh tlacamichin, techalotl, tlacaxolotl, mazatl, temazatl, azcacoyotl, miztli, ocelotl, ayotochtli, hueyimichin, amiztli huan occequin.
TeyacanaliztliXikpatla
Cuauhtemallan ixeliuhcaXikpatla
Cuauhtemallan ixeliuhca | |||
Departamento | Chanehqueh | Tlaixpayotl | Tecuacan |
Cuauhtemallan | 12,728,111 | 108,890 | Altepetl Cuauhtemallan |
1. Alta Verapaz | 776,246 | 8,686 | Cobán |
2. Baja Verapaz | 215,915 | 3,124 | Salamá |
3. Chīmaltēnanco | 446,133 | 1,979 | Chīmaltēnanco |
4. Chiquimollān | 302,485 | 2,376 | Chiquimollān |
5. Petén | 366,735 | 35,854 | Flores |
6. El Progreso | 139,490 | 1,922 | Huāxātōyāc |
7. Quiché | 655,510 | 8,378 | Santa Cruz del Quiché |
8. Itzcuintlān | 119,897 | 4,384 | Itzcuintlān |
9. Cuauhtēmallān | 2,538,227 | 2,126 | Āltepētl Cuauhtēmallān |
10. Āhuēhuētēnanco | 846,544 | 7,400 | Āhuēhuētēnanco |
11. Izabal | 314,306 | 9,038 | Puerto Barrios |
12. Xālāpan | 242,926 | 2,063 | Xālāpan |
13. Xōchiāpan | 389,085 | 3,216 | Xōchiāpan |
14. Quetzaltenānco | 503,857 | 1,951 | Quetzaltenānco |
15. Retalhuleu | 241,411 | 1,856 | Retalhuleu |
16. Zacatepēc | 248,019 | 465 | Huehcāuh Cuauhtēmallān |
17. San Marcos | 794.951 | 3,791 | San Marcos |
18. Santa Rosa | 301,370 | 2,955 | Cuilāpan |
19. Sololá | 307,661 | 1,061 | Sololá |
20. Xōchitepēc | 403,945 | 2,510 | Mazātēnanco |
21. Totōnicāpan | 339,254 | 1,061 | Totōnicāpan |
22. Zacaāpan | 200,167 | 2,690 | Zacāpan |
Tlanonotzaliztli huan huaznenquiXikpatla
Altepetl Cuauhtemallan quipia 867.5 tepozcoaohtli en operación, in Hueyi Tepoztotoquixohuayan La Aurora. Ehcahuaznenqui, quipia ce mochi itechpa 230,000 m² ohtli.
ChanehmatiliztliXikpatla
NeltococayotlXikpatla
Cuix yectel xihuitl, in achtocaxtiltoc tlacatl neltoquiztia ipan icel teotl tlachihuani cemanahuatl motenehua Ometeotl nozo Moyocoyani, mayatlacameh motocayotia K’uh itech ohcequin itocahuan teteoh.
Huehuehmexicayotl teoneltococayotl poliuhqui cenca iciuhcac catca ipampa catolicismo romano ce 58%, macehualtlacameh ahmo oneltoqui mochololih canahpa ohuitepetitlan huan ohcequin tlaihiyohuatilocqueh zanno Santo Oficio (Caxtillan Ahtlacayotl). Ihcuac caxtiltecah ompehua man cristiania canah macehualtzintin zan motlamati Catolico neltococayotl quemeh cristianoyotl, matel in teopixqueh tlamatizquiazqueh tlen oyeyah ohcequin cristianomeh itoca lutero tlalnetoqui, ortodoxo tlalnetoqui, huan anglicano tlalnetoqui. Axcan inonqueh calpolli itech mahomayotl, judiocayotl, budahcayotl huan ohcequin cristianoyotl ihuicpa hueyitlahtolamoxtli.
No xiquittaXikpatla
ToquiliztequitlXikpatla
- ↑ «Censo Nacional de Población y VII de Vivienda». Instituto Nacional de Estadística de Guatemala y Gobierno de la República de Guatemala (caxtillantlahtolcopa)
Occequin necuazaloliztliXikpatla
Mexko | Mexko | Mexko | ||
Mexko | Belice, Atlántico ailhuicatl | |||
Pacífico ailhuicatl | Pacífico ailhuicatl | Koskatlan, Ondoras |