Altepetl Chihuahua
In tlein quipiya inin tlahcuilolli
Chihuahua nozo iachcauhtoco Altepetl Chihuahua (caxtillantlahtolli: Ciudad de Chihuahua), ce altepetl in ompa altepecalpolli Chihuahua ipan in tlahco in Tlahtohcayotl Chihuahua ihuan itecucan ca. Chihuahua inic ome altepenayotl ica 887 600 chanehqueh icopa tlahtohcayotl.
In tlein quipiya inin tlahcuilolli
TlaltocaitlXicpatla
Inin tlalli omoteneuh itlaltocatzin ipal nahuatlahtolcopa: «Chichihuahuah». In huehcauh tocaitl quichihuah in tlahtolli chichi ihuan -huahuah, in ipal in tlalpan oncatcah huahhualoa chichimeh, nahuatlahtoltica.
TlalcemanahuayotlXicpatla
In Altepetl Chihuahua tlatectli ipan in Chihuahua Tlahuelmayan, tepeyahualolli īca tepetl ihuan tepetlah ītech in Maxalcan. Tlatēctli in 40km tlāpcopa in Cerro Grande. Itechpa in atl, tlatectli īpan in Atoyac, in tlein mēya īpan in mictlāmpa, in huitztlāmpa īhuān in tlāpcopa; ahci in Rejón Ātēzcatl. Occē ātōyātl in tlein mēya īpan in āltepētl in Ātōyātl Sacramento īhuān in Ātōyātl Rejón ca.
HuehcapatlahtolyotlXicpatla
Ixachitlan aci ce hueyi tecuanixachichitlan ipan Tlacetililli Tlahtohcayotl, tlein ma pano ipampa tlalli Utah, Colorado, Arizona, Yancuic Mexihco ihuan Texas; in iuh Mexihco tlahtohcyotl Chihuahhua, Sonora huan Durango.
In huehuealtepepan ocachi ihuani ipampa ayamictlan Mexihco, inin izcalli, acoquitzaliztli ica icnotl oyeya xiuhtintitlan XIII ihuan XV, achtotipan ihcuac caxtiltecah oaciuh. In tlachihualtlacayotl Paquimeh ocueponi niman zanyeyo ayamictlani tlahtocayotl ihuicpa Chihuahuac ihuan occequintin tlaltin inic Ixachicuauhtlan.
In 24 de junio xiuhpan 1562, caxtiltecatl Francisco de Ibarra onemic ce expedición ipampa Durango ihuan Chihuahhua, motenehua nican Yancuic Vizcaya ihuan in 20 de marzo xiuhpan 1598 oaci ompa in Atoyatl Sacramento ce achcauhtoca europatlacameh pampa axcan in Altepetl Chihuahhua.
Nahuatlahtolli acicamatiayah ihuan tlahtoayah cenca cualli ipampa mecatlachihualtlacayomeh ihuan pochtetecayo ma quipiayah ica tlacayomeh quemeh toltecah ihuan aztecah. Chichimecah in atleinemic calpolli ihuicpa Paquimeh ma otlamic ipan xiuhmolpilli XXI, occequintin calpoltin mopolihuioh ihuan amotlacahuan moteneloah ica occe calpoltin quemeh mexihcah, pimatlacameh ihuan caxtiltecah.
Chihuahuah ixeliuhcaXicpatla
IxiptlayolliXicpatla
Tecpan Gameros.
In Aitualli Chihuahhua.
In Calacoayan (La Puerta).
Icniuhcayo AltepetlXicpatla
Altepetl Chihuahhua ca icniuhcayotl ica ininqueh altepemeh.
| Altepetl | Tliltetl | Tlacatiyan | Xihuitl |
|---|---|---|---|
| Albuquerque | Yancuic Mexihco |  Tlacetililli Tlahtohcayotl Ixachitlan
|
1997 |
| Pueblo | Colorado | Tlacetililli Tlahtohcayotl Ixachitlan
|
1978 |