Chihuahua
![]() |
![]() |
Chihuahua nozo Tlahtocayotl Chihuahua (Caxtillantlahtolli: Estado de Chihuahua). In tlahtocayotl ipan Mexico ca. Altepetl Chihuahua itecuacan in Tlahtocayotl Chihuahua. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica Yancuic Mexico huan Texas, ompa Tlahtocayotl in Cepanca, canahpa huitztlampa no Sinaloa huan Durango, canahpa iquizayampa no Coahuillan huan canahpa icalaquitlampa no Sonora.
Tlahtohcayotl Chihuahua Estado de Chihuahua | |
![]() | |
Lema Valentía, Lealtad y Hospitalidad | |
Tlacatiyan | ![]() |
Tecuacan | Altepetl Chihuahua |
Hueyaltepetl | Altepetl Juárez |
Tlaixpayotl - Campa |
247 460 km2 1 |
Ancayotl | 28°48′51″N 106°26′22″O |
Nelihuahcapanca | Cerro Mohinora (3,333 msnm) |
Chanehqueh - Campa - Pozahuacayotl - Campa |
3 835 966 chan. 11 chan/km² |
Tlahtolli | Caxtillantlahtolli, guarijíotlahtolli, tarahumaratlahtolli, tepehuántlahtolli |
IDN - Campa |
0.734 19 |
PIB - PIB Per Capita |
$ MDD $ USD |
Tzintiliztli | Tlachiucnāuhti 9, 1850 |
Tetlanahuatiani | María Eugenia Campos Galván |
Teuctlahtoqueh | |
Tequichihuanimeh | {{{Tequichihuanimeh}}} |
UTC | UTC-7 |
Tlacatocaitl | Chihuahuense |
Onohuayan | Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan |
Altepecalpolli | 67 |
Nenecuilhuaztli - USPS - ISO 3166-2 |
MX-CHH |
Matlatzalan | www.chihuahua.gob.mx/ |
TlaltocayotlXikpatla
Inin tlalli omoteneuh itlaltocatzin ipal nahuatlahtolcopa: «Chichihuahua». In huehcauh tocaitl quichihuah in tlahtolli chichi huan -huahua, in ipal in tlalpan oncatcah huahualoa chichimeh, nahuatlahtoltica.
HuehcapatlahtoliztliXikpatla
America ahci ce hueyi tecuanixachichitlan ipan Tlahtocayotl in Cepanca, tlen ma pano ipampa tlalli Utah, Colorado, Arizona, Yancuic Mexico huan Texas; in iuh Chihuahua, Sonora huan Durango.
In temachtitzacualpan Paquimeh 350 quillometromeh canapa icalaquian ayamictlan altepetl Chihuahuac ca, auh tlahco ce quillometro ihuicpa altepetl Yancuic Paquimeh. In huehuealtepepan ocachi ihuani ipampa ayamictlan Mexico, inin izcalli, acoquitzaliztli ica icnotl oyeya xiuhtintitlan XIII ihuan XV, achtotipan ihcuac caxtiltecah oaciuh. In tlachihualtlacayotl Paquimeh ocueponi niman zanyeyo ayamictlani tlahtocayotl ihuicpa Chihuahuac ihuan occequintin tlaltin inic Ixachicuauhtlan.
Nahuatlahtolli acicamatiayah ihuan tlahtoayah cenca cualli ipampa mecatlachihualtlacayomeh ihuan pochtetecayo ma quipiayah ica tlacayomeh quemeh toltecah ihuan aztecah. Tlacameh pimah in atleinemic calpolli ihuicpa Paquimeh ma otlamic ipan xiuhmolpilli XXI, occequintin calpoltin mopolihuioh ihuan amotlacahuan moteneloah ica occe calpoltin quemeh aztecah, xonotah, chihuahuaqueh y navahotecah.
In tlayohuilli ocachi huey ica huehuetlacameh in toltecayotl; azoquitica, texitlatzoyo auh occequintin tlamantin nic amiliztli; yeceh motlamahuitzoac xi cueponi ce huehuetoltecayotl ipan hueytlahtocayotl canin monemiqui anehuatzi tlamantli. Ihcuac huehuetlacatl tlanequi yehuatl tlalia ipan altepemameh, auh nicpaqui xi mozcaltia ce macehualtlahtolli, pehua xi tlachihua tlachihualtlacayotl ihuan tlamantin tlacatlahtoaqueh.
TlalticpacmatiliztliXikpatla
Cuaxochtia canahpa mictlampa ica Tlahtocayotl in Cepanca America, ompa Texas huan Yancuic Mexico, canahpa huitztlampa ica Durango, canahpa icalaquitlampa ica Sonora huan Sinaloa huan canahpa iquizayampa ica Coahuillan.
YoliztliXikpatla
Chihuahua iyoliz hueyi, quipia ohce yeyantli. Nican quipiya hueyac tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa Sierra Madre Occidental, quipiya atl ipampa atoyatl huan Malpaso atepantli. Ompa mictlampa ca Desierto de Chihuahua.
No xiquitta tlahtocayotl Chihuahua quipiya chichinimeh yolcameh in tlecuahutli, canauhtli, centzontlahtoleh, huexolotl, techalotl, cuetlachtli, ayotochtli, tepocolcoatl, miztli, tochtli, tlacuachin, tlahcomiztli huan epatl.
TeyacanaliztliXikpatla
Chihuahua quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Chihuahua altepetl, tlahtocac tequitini in tlacatzin in tetlanahuatiani.
Tlanonotzaliztli huan huaznenquiXikpatla
Chihuahua quipia 867.5 tepozcoaohtli en operación. Ehcahuaznenqui, quipiya ce total itechpa 230,000 m² ohtli, tomando en quipia 68,000 del Aeropuerto Internacional de Chihuahua huan Aeropuerto Internacional de Altepetl Juárez.
ChanehmatiliztliXikpatla
Ce tlacaliztli itechcopa 3,540,684 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh.
Xihuitl | Chanehqueh |
---|---|
2010 | 3,388,168 |
2020 | 3 540 684 |
TemachtiliztliXikpatla
Chihuahua altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah Universidad Autónoma de Chihuahua, Universidad Politécnica de Chihuahua. Universidad Libre, Instituto Tecnológico de Chihuahua, Universidad Tecnológica de Chihuahua huan, Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Chihuahua, Universidad La Salle Chihuahua, ce pani tlamachtiloyan itech Chihuahua altepeticpac.
MomotlaliztliXikpatla
In momotlaliztli ipan Chihuahua ca ipampa neicxitapayolhuiliztli, chiquiuhtapayolhuiliztli, omalacapainaliztli, tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Chihuahua altepetl, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli.
Chihuahua quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan Estadio Monumental Chihuahua, padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan.
No xiquittaXikpatla
ToquiliztequitlXikpatla
Ohcequin necuazaloliztliXikpatla
Tlahtocayotl
Aguascalientes • Altepetl Mexico • Baja California • Baja California Sur • Campeche • Chihuahua • Chiyapan • Coahuillan • Coliman • Durango • Guanajuato • Guerrero • Hidalgo • Huaxyacac • Mexico • Michhuahcan • Morelos • Nayarit • Puebla • Querétaro • Quintana Roo • San Luis Potosí • Sinaloa • Sonora • Tabasco • Tamaulipas • Tlaxcallan • Veracruz • Xalixco • Yancuic León • Yucatan • Zacatecah
Hueyi altepetl
Altepetl Mexico • Monterrey • Atemaxac • Cuetlaxcoapan • Tollohcan • Tijuana • León • Tlachco • Altepetl Juárez • Torreón • Mérida • San Luis Potosí • Aguascalientes • Mexicali • Saltillo • Cuauhnahuac • Colhuahcan • Morelia • Chihuahua • Chalchiuhcuecan
Ocachi tlahcuilolli
Chanehmatiliztli ipan Mexico • Huehcapatlahtoliztli ipan Mexico • Ichimal Mexico • Ipan Mexico • Mexicah • Mexico tlahtocatlahtoani • Mexico peso • Mexico tlacatiyancuicatl • Momotlaliztli ipan Mexico • Tlacualiztli ipan Mexico • Tlahtolli ipan Mexico • Tlaixconaliztli ipan Mexico