Acamapichtli

Miquiliztli 1391
Campa omic Mexihco Tenochtitlan
Inamic Tezcatlamiyahuatzin
Ilancueitl
Huitzilxotzin
Xiuhcuetzin
Ipilhuan Huitzilihhuitl
Chimalpopoca (Ahzo)
Itzcohuatl
Tlahtolzaca
Cuatlecohuatl
Matlalxoch

Acamapichtli tlatectli iuh in yacatto Hueyi tlahtoani mexihcatl, in aquin oquichicauh in Excan Tlahtoloyan netech Tenochtitlan ihuan in tecuacan tepanecayotl, Azcapotzalco. Yehhuatl quinpalehuilih in tepanecah itech itepehualiz huitztlampa.

Acamapichtli, itepehualiz iuh neci ipan Códice Mendocino. Ma xiquitta in xihuitl ce-tecpatl in nican neci Acamapichtli iuhquin cihuacohuatl, zan ixquichca xihuitl chicueyi-acatl (1383) omotlahtohcatlalih zan ye iuh omoteneuh Tlahtoani-tlacateccatl.

In tlein quihtoznequi itoca

xikpatla

Itoca quihtoznequi ic caxtillantlahtolli 'el que empuña la vara de carrizo', manel oc achi huel mihtoa 'puño cerrado con carrizos' ( aca-tl 'carrizo', mapich-tli 'puño cerrado, manojo' huicpa ma-piqui 'apretar algo con la mano').

Inemiliz

xikpatla

Inoquipan macuilpohualxiuhtiliztli XIII ihuan itzintiliz XIV omohmoyahuaqueh in mexitin huiccopa tonatiuh icalaquiyan atenco in atezcatl Tetzcoco yehhuantin omotlalihqueh in nepapan altepetl, iuh Huixachtitlan, iuh Azcapotzalco noihuan Chapoltepec. In tepanecah oquimmacauhqueh in mexihcah inic omotlalihqueh ipan mictlampa in tlalhuactli yehhuantin oquiteneuhqueh imaltepeuh Cuauhmixtitlan ipan xihuitl 1274. Ipan xihuitl 1366[1] in tepanecatl hueyitlahtoani Ahcolnahuacatl, yehhuatlin quixittac in Acamapichtli (colhuatl tlahtohcapilli in aquin nemiya Cohuatlichan) inic omotlalih ipan tlahtohcaicpalli itech pohui Tenochtitlan, iuh opeuh in yancuic Tenochtitlan itlahtohcamecayo, inin altepetl motenehua in tlacemololoh itech toltecayotl ihuan in tlahtohcayotl mocuepa iuhqui Hueyi tlahtohcayotl, yehhuatlin quihualpatlac Colhuahcan, iuh omochiuh inic eyi excan tlahtoloyan.

 
Cuauhmixtitlan 1274/Tenochtitlan 1376

Cequi tlamantli in techpalehuiz ic ticmatizqueh in iquin otlacat Acamapichtli, monequi ma ticmatican in aquihqueh ocatcah in itah in inan, inic quicemmelahuaz itzintiliz, ic monequi timomachtizqueh ic miyac netlacuitlahuiliztli. Itah ocatca Huehueh Acamapichtli (Chimalpain, Mendieta, Torquemada), in tlahtoani Colhuahcan (1323-1336). Ca yehhuatl Ilancueitl Ixxochitl in inan. [2]

Monequi ma tiquilnamican in tlahtohqueh mexihcah miaquin icihuahuan, ic neixcuitilli, Torquemada quihtoa in acatto ocatca Tezcatlamiyahuatl. Itechpa ipilhuan Chimalpain oquihtoh in oncateh 23 ipilhuan, manel za oquitocayotih 11: Cuauhtlecohuatl, Ixehuatzin, Ometochtzin (Tollan itlahtohcauh), Cuetlachtzin (omonamic Tollan Xiloxochitzin itlahtohcauh), Citlalcohuatzin, Macuextzin, Itzcohuatzin (yez tlahtoani Tenochtitlan), Huehuezaca, Tetlepanquetza, Yaotlantzin, Ixcuitlantoc. Nepapan nemiliztlahcuilolli techilhuiah in Huitzilihhuitl (Chimalpain, Mendieta, Ixtlilxochitl, Torquemada) ihuan in Chimalpopoca (Mendieta, Torquemada, Historia de los mexicanos) no ipilhuan in Acamapichtli. Ixtlilxochitl techilhuia no ipilhuan Xiuhtlatonac ihuan Chalchiuhtlatonac, ca yehhuatlin omihtoh ompa Coyohuahcan ocatca in achtopa tlahtoani, inin ahmo nelli.

Manel Acamapichtli oquitzonan iuhqui Cihuacohuatl ipan 1366 xihuitl,[3] ye ocatca niman ic iuh Hueyi tlahtoani. Zan ixquichca 1383 mochihuaz inic motlahtohcatlaliz iuhqui ic motocayotiz Tlahtoani-tlacateccatl. Acamapichtli ahmo omeyollouh in oquimotlacentlalilih in tepanecah inyaoyo, iuh ipan 1376 xihuitl huiccopa chalcayotl inic pehua in achtopa "Xochiyaoyotl" ma mantoqueh ixquichca 40 xihuitl; zan ce no xihuitl ipan quiyeyecalhuia ca yehhuatl quipatla in tecuacan itoca Mexihco-Cuauhmixtitlan copahuic Mexihco-Tenochtitlan, Acamapichtli oquichiuh inic quimahuiztiliz in Tenochtzin. Occe altepetl ihtic Atezcatl Tetzcoco Tlahuelmayan Mexihco (Valle de México) ca yehhuantin oquipanahuihqueh in altepetl Xaltocan ihuan in altepetl Tepotzohtlan. Ipan achi cahuitl, in tlacetililiztli intech mexihcah ihuan tepanecah oquitlalpolohqueh ic ichicahualiz nepapan altepetl.

Itepehualiz

xikpatla
  • 1367. Itloc Azcapotzalco quipanahuiah in Excan Tlahtoloyan Xaltocan-Cuauhtitlan-Tepotzohtlan. In mexihcah nohmah quipanahuiah Teohuahcan Amaquemecan Chalco, inic quimictiah Huehue Cacama Totec (1352-1367).
  • 1370. Tequitilo Tenayohcan.
  • 1376. Pehua in Xochiyaotl Chalcopa.
  • 1379. Tlalpololo Xochimilco.
  • 1382. Tlalpololo Mizquic.
  • 1393. Tlalpololo Cuitlahuac.
  • 1395. Tlalpololo Cuauhnahuac (quilmach cequintin tlatlalihqueh inin altepetl itech pohui Chalco).

Tlahtōlcaquiztilōni

xikpatla
  1. Chimalpain, p.223
  2. Chimalpain p. 225; Ixtllxochitl hualmitzilhuia ca yehhuatl oquitocayotiya iuh Cuetlaxxochitzin. Chimalpain quimaca occe tocaitl ipan amaizhuatl 357 quihtoa in Acamapichtli ipil Opochtli Iztahuatzin ihuan in cihuatl Matotoztli, iniqueh on tocaitl ahmo nelli.
  3. Ixtlilxochitl auh in Anales de Tlatelolco iuh in oquitecah 1367 xihuitl

Amoxtiliztli

xikpatla

Occe necuanamictiliztli

xikpatla